14 توصیه جهت پیشگیری از بیماری روانشناختی
امروزه به خاطر شرایط روز دنیا، بیماری های روان شناختی نیز تعدد پیدا کرده اند. اکثر روان شناسان و محققین این حوزه، همگی معتقدند که شیوع اختلالات روان شناختی با شرایط روز، قابل تغییر است. مقصود این است که دوره ای اختلالات شخصیت شایع تر از سایر اختلالات است و احتمالا دوره ای دیگر اختلالات خلقی ( افسردگی، اضطراب، و…) بیشتر خودنمایی می کند. به هر حال کمتر کسی مشتاق این است که به بیماری روان مبتلا شود.
در اینجا توصیه هایی در جهت پیشگیری از بیماری های روانشناختی توصیه می شود:
پذیرش خود(خودشفقتی)
خود را همان گونه که هستید بپذیرید و دوست داشته باشید. مهم نیست شبیه کدام فرد معروف در سطح جامعه باشید یا شبیه کدام آدم لباس بپوشید و حرف بزنید، همان که خود را با دیروز خود مقایسه کرده و روند رو به رشد خود را ببینید و خودتان را تشویق کنید، بی انکه منتظر دیده شدن توسط بقیه باشید شما برنده اید. دیگر نیاز نیست خود را شبیه یک الگوی خاص کنید. چون دائم الگویی برای تغییر در جهان پر رنگ و لعاب امروزی به شما القاء می شود. اگر مقاومت نکنید، عاقبت در برابر این حجم از «من خوب نیستم ها» می شکنید.
ورزش کردن
ورزش به دلیل ترشح هورمون شادی و نشاط در بدن به نام اندورفین، جزء جدی ترین عوامل موثر در این حوزه است. منظور از ورزش به هیچ عنوان ورزش حرفه ای نیست. بلکه همین ورزش روزمره ی هوازی که تنها باعث افزایش ضربان قلب و تعریق شود، می تواند کمک کننده باشد. هر چند هر آدمی با اهداف مختلفی ورزش را دنبال می کند. گاهی افراد صرفاً برای تناسب اندام ورزش می کنند. گاهی هم با هدف ورزش حرفه ای و قهرمانانه ورزش را دنبال می کنند. هر چند ورزش کردن به هر نحوی که باشد، یک تیر و دو نشان است، اما در این مقاله هدف تناسب ذهن و روان می باشد. پس با ورزش کردن همزمان هم می توانید به اندام ایده آل خود نزدیک شوید. هم روانتان را تا حد ممکن از آسیب های احتمالی و اختلالات مصون بدارید.
داشتن تفریح و سرگرمی
عجیب است من از اکثر مراجعینی که دیدم، می پرسم تفریح و سرگرمی تان چیست؟ پاسخ های عجیبی دریافت می کنم.
اکثر آدم ها تفریح را با ورزش کردن، با قالیبافی( صرفا یک کار هنری و یا حرفه آموزی)، رستوران گردی و… اشتباه می گیرند. هر چند برای ایرانی ها تفریح اصلی خوردن غذا و رستوران گردی محسوب می شود. اما اینجا به چند تفریح برای یاداوری اشاره می کنم.فیلم و تئاتر دیدن، پارک رفتن، شهربازی رفتن، قدم زدن، بازی های گروهی انجام دادن(مثل اسم و فامیل، بازی های فکری و…)
امروزه باید در کنار این همه مشغله و آشفته بازار کسب و کار و تامین معاش زندگی، این روح نیاز دارد تا کمی به روزرسانی شود و هفته یا روز را با انرژی کامل و باک پر شروع کند.
تلاش برای افزایش عزت نفس
به زبان ساده و روان، عزت نفس حس ارزشمندی درونی است تمامی آدم ها در جهت افزایش آن باید تلاش کنند. اگر در کودکی در اثر تربیت غلط والدین و تنبیه های بدنی مکرر، عزت نفس شما دچار آسیب شده است، باید به سطحی از خودپذیری برسید و خود را دوست داشته باشید با هر آنچه در درون و بیرون دارید، با تمام ویژگی های خوب یا بدی که شما را به عنوان یک انسان تشکیل می دهد. این اولین قدم در جهت افزایش عزت نفس است.
بالا بردن اعتماد به نفس
اگر جزء آدم هایی هستید که از اعتماد به نفس پایینی برخوردارید، به طور قطع، علت هایی دارد. سعی کنید دنبال علت ها و ریشه های آن باشید. کمبود اعتماد به نفس معمولا به گذشته ی آدم ها بر می گردد. زمانی که نیاز به توجه و بازخوردهای مثبت از سمت اطرافیان داشتید و دریافت نکردید،( افراد مهم زندگی مثل معلمین، والدین و امثال آن ) که می توانستند در افزایش یا کاهش اعتماد به نفس موثر واقع شوند و به هر علتی این اثرگذاری مثبت، یا ناقص انجام شده یا اصلا انجام نشده است، در نتیجه، منتظر باشید تا در آینده از اعتماد به نفس کافی برخوردار نبوده و ضعف هایی را از خود نشان دهید. این موضوع در آینده زمانی که با علائم و نشانه های دیگر همراه شود، ممکن است منجر به بروز اختلالاتی همچون افسردگی شود.
تغذیه ی سالم
در طب سنتی، اعتقاد بر این است که غلبه وازدیاد یکی از اخلاط 4 گانه در بدن( صفرا، سودا، دم، بلغم) ، منجر به ایجاد بیماری هایی در بدن می شود. غلبه ی اخلاط بلغم و سرد شدن مغز به اصطلاح طب سنتی، می تواند منجر به ایجاد علائم افسردگی در فرد شود. همچنین غلبه ی اخلاط صفرا( گرم و خشک) منجر به علائم اضطراب و عدم کنترل خشم می شود.
در طب نوین، توصیه هایی مربوط به تغذیه شده که از افسردگی، جلوگیری می کند مصرف میوه هایی مانند سیب، به، و میوه های با رنگ قرمز می تواند تا حد زیادی از بروز علائم افسردگی جلوگیری کند. مصرف غذهاهایی غنی شده با ویتامین d و قرار گرفتن در معرض نور آفتاب به میزان 10 دقیقه در پیشگیری از افسردگی موثر است.
همچنین مصرف عرق بیدمشک و بهار نارنج نیز در پیشگیری از افسردگی، خواب راحت، و ایجاد آرامش کمک کننده است.
مسئولیت پذیری( در حد تعادل)
مسئولیت پذیری به خودی خود، از امتیازات ویژه ی یک انسان رو به رشد است. اما شرایطی در این میان حاکم است که ایجاد محدودیت می کند. مثلا فردی که مسئولیت دیگران را نیز به عهده می گیرد، در میانه ی راه محتمل است که دچار خستگی و فرسودگی شده و مسئولیت محوله را رها کند. در نتیجه توصیه می شود مسئولیت های محوله را اندازه ی توانایی و قدرت موجود در خودتان، بپذیرید تا به تدریج حس فرسودگی سراغتان نیاید. ما نباید از خودمان انتظار بیش از اندازه داشته باشیم. باید جوری رفتار کنیم که بقیه ی آدم ها نیز انتظار بیش از اندازه در مورد ما را به دست فراموشی بسپارند. هر آدمی با آدم دیگر از لحاظ توانایی ذهنی و نیروی جسمی، متفاوت است. در نتیجه مقایسه کردن هم کاری بیهوده است. تنها چیزی که می توان توصیه کرد، تعادل و خُرد کردن کارهاست تا فشاری هم متحمل فرد نشود. پیشنهاددیگری که می توان داد این است که مابین مسئولیت های محوله، برای خود زمان استراحت های کوتاه در نظر بگیرید یا با گوش کردن به موزیک، فضای موجود را متنوع تر کنید.
یادتان باشد، ما انسان ها، ربات نیستیم. انسانیم و یک انسان به تفریح، استراحت، خواب کافی، ورزش و هر آنچه به نشاط و رفع خستگی کمک می کند، نیاز دارد.
آموزش دیدن و تلاش در جهت رشد شخصی
در واقع در این فقره، معتقدم که باید تا آخر عمر درست تا زمانی که این ساعت سرخ از نفس باز می ایستد، باید یاد بگیریم و یاد بدهیم. برای پیشگیری از حال بد یا بروز هر گونه از علائم روانی یا اقدام به موقع باید آموزش درست از منبع درست دریافت کرد.
جرأت ورزی
جرات ورزی یکی ازمهارت های ده گانه ی زندگی می باشد که هر شخصی باید از پس آن برآید. در واقع در مبحث کنترل خشم، زمانی که فرد نتواند از پس خشم خود بر بیاید و یا خودخوری کند، احتمال اینکه در معرض مشکلات متعدد روان شناختی قرار بگیرد بسیار بالا می رود. زیرا فرد تمام انرژِ های منفی را در درون خود انبار می کند و ممکن است به اعضا و جوارح بدن آسیب جدی وارد کند. حتی پرخاشگری شدید نیز باعث آسیب به عروق و مشکلات قلبی و حملات قلبی می شود. همچنین در بالا رفتن فشار خون که خود جزء بیماری های خاموش محسوب می شود نقش دارد.
در این میان برای اینکه نه آدم پرخاشگری باشیم و بی حساب و کتاب خشم مان را روی بقیه ی آدم ها سرازیر کنیم یا آن قدر درون ریزی کنیم که دچار بیماری های خودایمنی مختلف شویم، باید جرات کنیم مودبانه همان موقع، یا سر یک موقعیت مناسب، حرفمان را بزنیم. همیشه از قضاوت های بد و بی موقع می ترسیم که باید ترسمان را کنار بگذاریم و حرفمان را انبار نکنیم.
برنامه ریزی
وقتی می توانید برای زندگی یک برنامه کلی داشته باشید و تا حدودی به امور زندگی خود نظم ببخشید، حتما انجام دهید. برای نظم دهی بیشتر، هر اقدامی لازم است انجام دهید تا ذهن تان از آشفتگی خارج شود و در طولانی مدت بتوانید روی آنچه که می توانید کنترل داشته باشید، هوشمندانه تمرکز کنید. این ایجاد تمرکز و برنامه ریزی و نظم بخشی، از بیماری و اختلالات روانی پیشگیری می کند.
مراجعه ی گاه و بیگاه به مشاور یا روانشناس
یک مکالمه ی رایج بین افراد جامعه، این است که مگه من دیوانه ام که به روان شناس مراجعه کنم؟ من روی صحبتم با همین افراد است که اگر آدمی آن قدر شرایط روحی اش وخیم باشد که از حالت تعادل روانی خارج شده و حالت های سایکوز به وی دست دهد، مراجعه به روان شناس شاید خیلی کارساز نباشد.
در نتیجه جهت درمان و کنترل علائم وخیم بالینی، حتما باید مدتی در بیمارستان های تخصصی روانی بستری شود تا بتواند تا حدی به شرایط کمی تا قسمتی عادی برگردد.
پس نتیجه می گیریم که خیلی از مواقع، مراجعه به روان شناس، رواندرمانگر، مشاور خانواده و … بیشتر جهت پیشگیری از مشکلات و مسائل حادتر است و یک اقدام پیشگیرانه محسوب می شود. البته که در بسیاری دیگر از موارد اقدامات درمانی نیز صورت می پذیرد. اما این واژه ی دیوانه که هنوز که هنوز است،
بین آدم ها، می چرخد، واژه ی از کارافتاده و سخیفی محسوب می شود. توصیه ی من به مخاطبینی که این مقاله را می خوانند این است که قبل از اینکه کارد به استخوان روابط برسد، یا از لحاظ روحی رو به وخامت بگذارید، به روان شناس مراجعه کنید.
کتاب خوانی
کتاب خواندن، ان هم کتاب کاغذی از دنیای اطراف حداقل برای مدت کوتاهی جدا می کند. این جدایی گاه به نفع افراد است. زمانی که ذهن، خیلی راکد و بدون فعالیت باقی بماند، می تواند میزبان افکار منفی و در ادامه اختلالات روان شناسی باشد. البته تاکید بر آن است که حتما کتابی باشد که بر شما آموخته ای بیفزاید. نه آنکه بیشتر منجر به حال خراب و ایجاد انرژی های بد شود.
بکوشید خواب راحت داشته باشید
بسیاری از موارد ریز و درشت وجود دارد که منجر به داشتن خواب راحت می شود. مواردی که می توان در این زمینه کنترل و رفع کرد را در نظر بگیرید و مدیریت کنید . باقی موارد که مدیریت و کنترلش در دستا شما نیست، برای رفع آن باید به متخصصین مراجعه کنید.
تغذیه مناسب و اینکه حداقل سه ساعت قبل خواب، یک شام سبک میل کنید، در داشتن خواب راحت تاثیر گذار است. مواردی از قبیل نبود سر و صدا، نور مناسب، دمای مناسب، جای راحت برای خواب در داشتن یک خواب راحت تاثیر گذارند که بیشتر آن ها می تواند در کنترل ما باشند. همچنین داشتن نظم در ساعت خواب و بیداری، نیز به روند خواب کمک می کند.
مقایسه کردن را کنار بگذارید
خود را با بقیه مقایسه نکنید. حتما این جمله ی کلیشه ای را بسیار شنیده اید که: « باطن زندگی خود را با ظاهر زندگی دیگران مقایسه نکنید.» این جمله با بیانی ساده امّا عمیق به زندگی های پر زرق و برق امروزی که البته خیلی از آن ها از درون پوچ هستند، اشاره می کند. همیشه در تلاش باشید در لحظه زندگی کنید و هر آنچه که اندوخته مادی یا معنوی دارید در طول زندگی جهت بهتر شدن روند و کیفیت زندگی حال حاضر خود، استفاده کنید
